مشارکت اجتماعی بستر حفاظت از جنگل‌های خزری
جنگل‌های خزری با وجود گونه‌های ارزشمند جانوری پرندگان و پستانداران در معرض تهدید قرار گرفته و با استفاده از بستر مشارکت اجتماعی می‌توان از این موزه طبیعی حفاظت کرد.
به گزارش جلال شرق ، جنگل‌های خزری در شمال ایران در طول ساحل جنوبی دریای خزر و نیم‌رخ شمالی رشته کوه‌های البرز واقع شده است.
جنگل‌های کهنسال پهن‌برگ خزری از اراضی پست و کوهستانی با مساحت ۱٫۹۴ میلیون هکتار تشکیل شده و جوامع بی‌همتا و متنوعی از گونه‌های گیاهی بومی و در معرض تهدید را در خود جا داده است.
جنگل‌های خزری مأمن گونه‌های ارزشمند جانوری از پرندگان و پستانداران محسوب می‌شود و در دهه‌های اخیر توسعه سریع عمرانی و تهدیدات چرای بی‌رویه، برداشت غیر قانونی از منابع جنگلی، ساخت‌وساز، تصرف غیر قانونی زمین‌ها، توسعه ناپایدار گردشگری، توسعه بی‌رویه کشاورزی و … فشار بسیاری را بر این اکوسیستم ارزشمند وارد کرده است.
جنگل‌های خزری دارای تنوع زیستی با اهمیت و چشم‌اندازی ارزشمند است و خدمات چندمنظوره محیط زیستی، اجتماعی و اقتصادی حفظ ذخایر آبی و تنظیم آن، تعدیل اقلیم ترسیب کربن، امکان گردشگری و تفرج و همچنین محصولات صنعتی و غیر صنعتی را فراهم کرده و تاکنون ارزش واقعی این خدمات در برنامه‌ریزی‌های منطقه‌ای و محلی و طرح‌های جنگلداری احصأ و لحاظ نشده است.
با توجه به موارد مذکور ضرورت ارائه الگویی جدید در زمینه مدیریت مشارکتی و چندمنظوره جنگل منطبق بر مفهوم رهیافت زیست‌بومی به خوبی احساس می‌شود و در این راستا دولت جمهوری اسلامی ایران و برنامه توسعه ملل متحد با حمایت تسهیلات محیط زیست جهانی با اجرای پروژه مشترک پنج ساله چارچوب‌های مدیریت مشارکتی و چندمنظوره در سیمای جنگلی هیرکانی را با هدف حفظ تنوع زیستی ایجاد کرده است.
پایداری جنگل‌های خزری بستر فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار گیلان با اشاره به تلاش‌های انجام شده برای پایداری جنگل‌های خزری اظهار کرد: بهره‌برداری از جنگل‌های هیرکانی نباید تنها متکی به چوب باشد.
حجت شعبانپور خواستار مشخص کردن انتظار توسعه جنگل‌های خزری از دستگاه‌های اجرایی و جوامع محلی در اجرای پروژه چندمنظوره جنگل‌های خزری شد و افزود: آمادگی لازم برای اجرای پروژه مذکور باید در مردم ایجاد شود و از مشارکت اجتماعی بهره لازم را ببریم.
وی با تاکید براینکه اعتقاد داریم جنگل‌های خزری میراث جهانی است، بیان کرد: باید تلاش کنیم میراث‌داران خوبی برای جنگل‌های مذکور باشیم.
کاهش جنگل‌های گیلان از ۹۰۰ هزار هکتار به ۵۶۴ هزار هکتار
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گیلان نیز به کاهش جنگل‌های خزری از ۹۰۰ هزار هکتار به ۵۶۴ هزار هکتار اشاره کرد و گفت: تغییر روش در طرح‌های جنگلداری و برش‌هایی برای تجدید حیات جنگل‌های خزری را دنبال می‌کنیم ضمن اینکه هدف اصلی تنها بهره‌برداری از چوب نیست و طرح‌های مدیریت چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی به‌کارگیری می‌شود.
داود زارع بر حمایت و حفاظت از تنوع زیستی جانوری و گیاهی در جنگل‌های خزری تاکید کرد و افزود: توانمندسازی دانش بومی در عرصه‌های منابع طبیعی را پیگیری می‌کنیم.
وی از شناسایی تنوع زیستی جانوری و جنگلی «فری‌رود ـ زیلکی‌رود» در حوزه جنگل‌های رودبار و سیاهکل در گیلان خبر داد و تصریح کرد: ارزیابی، ارزش‌گذاری و اکولوژیک در منطقه را دنبال می‌کنیم.
زارع با اشاره به ارزیابی موجودات زنده، آب، مسائل زیست‌محیطی و رویشگاه‌ها در منطقه، خاطرنشان کرد: هماهنگی خوبی با دهیاران در روستاهای جنگلی گیلان انجام شده است.
ضرورت کمی‌سازی و ارزش‌گذاری جنگل‌های خزری
مشاور ملی ارزش‌گذاری خدمات اکوسیستمی پروژه مدیریت چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی نیز با اشاره به فروسایی و تخریب منابع طبیعی اظهار کرد: شکست‌های بازاری، شکست‌های نهادین و شکست‌های اجتماعی از موارد فروسایی و تخریب منابع طبیعی است.
مصطفی پناهی یارانه‌ها و برنامه‌های حمایتی را از عوامل داخلی فروسایی و تخریب منابع طبیعی برشمرد و یادآور شد: برنامه‌های توسعه‌ای عمومی بودن کالای محیط زیستی، ناپایداری منابع درآمدی وابسته به جنگل، ناکارآمدی مدیریت و جلوگیری از اجرای اصول و قواعد بازاری از عوامل خارجی فروسایی و تخریب منابع طبیعی است.
وی ساختار حقوقی مالکیت و کنار گذاشتن ابزار مدیریت بازاری را از عوامل شکست‌های نهادین عنوان کرد و افزود: هزینه‌های بالای مبادلاتی و عملیاتی از جمله عوامل شکست نهادین فروسایی و تخریب منابع طبیعی است.
مشاور ملی ارزش‌گذاری خدمات اکوسیستمی پروژه مدیریت چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی با بیان اینکه فوایدی که مردم از طبیعت به دست می‌آورند تابع تغییرات فضایی و زمانی است، تصریح کرد: بعضی از خدمات عرضه آب و تولید چوب در ترکیب با دیگر نهاده‌ها به کالای ضروری دیگری مانند تولیدات کشاورزی و صنایع مبلمان تبدیل می‌شود.
پناهی خواستار کمی‌سازی و ارزش‌گذاری جنگل‌های خزری شد و بیان کرد: داشتن فهم دقیق‌تری از ابعاد و اهمیت تولیدات و خدمات اکوسیستمی منتسب به عرصه‌های جنگلی حائز اهمیت است.
وی کمک به اختصاص بهینه وجوه عمومی برای حفظ جنگل‌ها و منابع طبیعی را مهم دانست و خاطرنشان کرد: تولید اطلاعات پشتیبانی برای سرمایه‌گذاری در توسعه منابع جنگل و افزایش سطح عمومی و عمق اطلاعات درباره نقش جنگل‌ها در اقتصاد ملی و محلی تاثیرگذار است.
مشاور ملی ارزش‌گذاری خدمات اکوسیستمی پروژه مدیریت چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی، ایجاد سازوکاری برای به‌کارگیری ابزار سیاستی مبتنی بر بازار را مهم ارزیابی کرد و گفت: ایجاد چارچوبی برای ارزیابی دقیق‌تر از خسارت‌های اقتصادی تخریب منابع طبیعی و کمک به توسعه چارچوب‌ها از موضوع‌های مهم است.
پناهی با بیان اینکه مردم حاضر هستند یک‌هزار و ۶۱۳ میلیارد ریال برای احیای جنگل‌های هیرکانی بپردازند، اظهار کرد: سالانه ۱۷۵ میلیارد ریال درآمدزایی جنگل‌های «فری‌رود و زیلکی‌رود» تنها از نظر چوب است.
اجرای مدیریت چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی در گیلان
مدیر ملی پروژه مدیریت چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی نیز گفت: پروژه مذکور الگوی جدید مدیریت جنگل در ۱۲۰ هزار هکتار از جنگل استان‌های شمالی را عملیاتی می‌کند.
داریوش بیات به اجرای پروژه مدیریت چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی در قالب چهار حوزه پایلوت در استان‌های گیلان، مازندران و گلستان اشاره کرد و افزود: ۳۰ هزار هکتار اجرای طرح‌های جنگلداری به پروژه اجتماع‌محور اختصاص داده شده است.
وی با بیان اینکه سند پروژه مذکور به امضای مشترک نمایندگان دولت جمهوری اسلامی ایران و سازمان ملل متحد در ۱۵ اردیبهشت ماه سال ۹۲ رسیده است، تصریح کرد: تاریخ مذکور مبدأ رسمی آغاز فعالیت‌های پروژه مدیریت چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی محسوب می‌شود.
مدیر ملی پروژه مدیریت چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی، سازمان‌های دولتی و غیر دولتی مرتبط با این پروژه را سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت امور خارجه، وزارت کشور، وزارت نیرو، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و شوراهای اسلامی و دهیاری‌ها در محدوده‌های پایلوت و همچنین جوامع محلی و سازمان‌های مردم‌نهاد عنوان کرد.
بیات اهداف اصلی پروژه مدیریت چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی را حفظ تنوع زیستی، یکپارچگی اکوسیستم و پایداری خدمات اکوسیستمی در سیمای جنگلی هیرکانی ذکر کرد و یادآور شد: تغییر مدیریت وابسته به چوب به مدیریت چندمنظوره جنگل از دیگر اهداف اصلی پروژه مذکور است.
وی با اشاره به اینکه توانمندسازی چارچوب مقرراتی و سیاست‌گذاری برای مدیریت چندمنظوره جنگل از نتایج مورد انتظار پروژه مدیریت چندمنظوره جنگل‌های هیرکانی است، خاطرنشان کرد: ایجاد محیط توانمندساز ملی ـ منطقه‌ای نخستین دستاورد مورد انتظار پروژه مذکور است و براین اساس از استقرار نظام جدید مدیریت در جنگل‌های هیرکانی حمایت می‌کند./ فارس
تا کنون دیدگاهی برای این نوشته ثبت نشده است